Sep 17, 2011

Dereń jadalny, właściwy Dogwood edible, right

Dereń jadalny, właściwy
[Cornus mas]


   Krzew lub niskie drzewo o szerokiej koronie. Młode pędy owłosione, w jesieni zielonoszare, od strony nasłonecznionej zwykle zaczerwienione. Pień i grube gałęzie pokryte płatkowato łuszczącą się korowiną. Drewno bardzo twarde. Pączki (w zimie) zróżnicowane na kwiatowe (większe, kuliste, na trzoneczkach) i liściowe (wydłużone, siedzące). Liście jajowato - eliptyczne, długości 4-10 cm, na wierzchołku zaostrzone, u nasady zaokrąglone lub klinowate, z obu stron zielone i pokryte (przynajmniej młode) przylegającymi włoskami. Na jesieni liście brazowoczerwone i czerwone. Kwiaty drobne, złocistożółte, pachnące, ukazują się wiosną (marzec - kwiecień) przed rozwojem liści. Owoce ciemnoczerwone, elipsoidalne, długości 1,5-2 cm, z dużą, twardą pestką. Dojrzewają we wrześniu - październiku.

    Występuje w południowo - wschodniej europie, na Kaukazie, w Azji Mniejszej. rośnie w widnych lasach dębowych i grabowych (w poszyciu) oraz na suchych, słonecznych zboczach jarów i dolin.
   Od dawna uprawiany w wielu  krajach, także poza granicami naturalnego zasięgu (również w Polsce). Dawniej szczególnie ceniony jako drzewo owocowe. Całkowicie wytrzymały na mrozy i bardzo wytrzymały na suszę. Wymaga gleb żyznych, przepuszczalnych, zasobnych w związki wapnia (zasadowych). Dobrze rośnie w warunkach miejskich. Bardzo efektowny i dekoracyjny w okresie kwitnienia oraz jesienią, gdy dojrzewają owoce, a następnie intensywnie przebarwiają się liście. Zimą gałązki z pączkami kwiatowymi nadają się do pędzenia, podobnie jak gałązki forsycji. Doskonały krzew dla dużych parków i zieleni osiedlowej. Powinien znaleźć szersze zastosowanie w południowo - wschodniej Polsce. Sadzić należy pojedynczo na trawnikach i na obrzeżach dużych skupień drzew. Obficie owocuje tylko w miejscach słonecznych. Nadaje się na cięte żywopłoty. Rozmnaża się z nasion. Owoce używane na nalewki, dżemy i galaretki. W stanie pełnej dojrzałości (po opadnięciu) słodkie i smaczne.



Dogwood edible, right[Cornus mas]

   
Shrub or small tree with broad crown. Young shoots hairy, gray-green in autumn, from the sunlit side is usually red. Trunk and thick branches covered with scaly bark płatkowato. Wood very hard. Donuts (in winter), differentiated into a flower (the larger, spherical, on trzoneczkach) and leaf (long, sitting). Leaves jajowato - elliptical, 4-10 cm long, pointed at the apex, at base rounded or wedge-shaped, with both sides of the green and covered (at least young) adjacent hairs. In the autumn leaves and red brazowoczerwone. Flowers small, golden-yellow, fragrant, appear in spring (March - April) before the development of leaves. Fruit dark red, ellipsoid, 1.5-2 cm long, with a large, hard stone. Ripen in September - October.
    
It occurs in the south - eastern Europe, the Caucasus, in Asia Minor. grows in oak forests widnych and hornbeam (the hull) and the dry, sunny slopes of ravines and valleys.
   
It has long been cultivated in many countries, also outside the natural range (also in Poland). In the past, particularly valued as a fruit tree. Completely resistant to frost and very resistant to drought. It requires fertile soil, permeable, rich in calcium compounds (alkaline). Grows well in urban conditions. Very attractive and decorative in flower and autumn, when fruits ripen, they turn hard and then leaves. In winter, twigs with flower buds suitable for forcing, like forsythia branches. Excellent shrub for large parks and green housing estate. Should find wider application in the south - eastern Poland. Should be planted singly in lawns and on the outskirts of large clusters of trees. Bears fruit abundantly only in sunny places. Suitable to cut hedges. Reproduces from seeds. Fruits used in tinctures, jams and jellies. In a state of full maturity (after falling), sweet and tasty.


No comments:

Post a Comment